लघुकथा: साउजीको पसल
गाउँको सानो चोकमा बुढा-बुढीको पसल थियो। बुढा दिनभरि बाहिर आफ्नै काममा ब्यस्त रहन्थे भने अनि बुढीलाई पसलमा बस्न लगाउँथे। तर बुढीलाई भने पसल चलाउन खास अनुभव थिएन, न त बुढाले राम्ररी सिकाएका थिए, न त बुढीले सिक्ने मनसाय नै बनाएका थिए। तर पसल कुरेर बसेको बेला बुढी दिनदिनै ग्राहकहरू फर्किएको देखेर बुढी तनाबमा पर्न थालिन्।
जटि भने पनि मेरो कुरा बुराले सुन्नै सुन्नैन। हिंज पनि मान्छेहरू फर्केर गयो, आज पनि फर्केर गयो। मैले यो काम पनि आउंनैन। पसलमा बस भनेर बुरा खुरुक्क बाइर काममा जान्छ, काम पनि गर्नै पर्यो। नत्र मुखमा कसरी मार लगाउने?
जो ग्राहकहरू आए पनि 'साउ कहाँ छ?' भनेर सोध्छन्, अनि 'छैन, अइले आउँछ' भन्यो भने मान्छेहरु खुरुक्क फर्केर जान्छन्। मलाई भने यो पसलको काम केही थाहा छैन। केई भन्यो भने बुरा नै उल्टो कराएर ल्याउंछ अनि अजै गाली गरेर ल्याउंछ। के गर्ने होला? न बुराले भनेको मान्छ? न मलाई नै काम आउंछ? बुढीले आफैँसँग गुनासो गरिन्।
साँझ जब बुढा घर फर्किए, बुढीले गुनासोको पोको फुकालिन। "तिमी बाहिर काममा ब्यस्त हुन्छौ भने म कसरी पसल चलाउने? मलाई त तिमीले सिकाएको पनि छैन। मान्छेहरू दिनभरि आउँछ, सोज्छ अनि तिम छैन भन्यो भने फर्केर जान्छ। पसल कुरेर मात्रै बसेर के गर्ने? कस्तो झ्याउ लाएर आउँछ भनें।"
थकित बुढाले तुरुन्तै झर्को फेर्यो, "अब के गर्ने त? मेरो काम तिमीले गर्न सक्दैनौ, मैले सिकाउंछु भन्दा नि मान्दैनौ क्यारे, अनि के गर्ने त? त्यसैले पसल हेर्देउ भनेको नि!"
"तर कसरी? के काम गर्ने, सामानको भाउ पनि के हो, के? लेखेर राखेपो हुन्छ? कसरी बोल्ने, के कुरा गर्ने भन्ने पनि त सिकाउनु पर्छ नि," बुढीले पिर पोखिन्।
बुढा एकछिन मौन रहे। सोच्न थाले, बुढीले गरेको गुनासो त ठिकै हो। बुढाले भने, "अब म तिमीलाई हाम्रो पसलको काम सिकाउँछु। दाम पनि सामान मै लेखी दिन्छु। अबदेखि हामी दुबै मिलेर पसल चलाम्ला। म ग्राहकलाई कसरी बोलाउने, कसरी सामान देखाउने, अनि कसरी व्यवहार गर्ने भन्ने कुरा पनि सिकाउँछु। अनि तिमीले पनि के काम गर्नु पर्छ? भनेर राम्रोसँग सिक्ने इच्छा पनि बनाउनु पर्छ नि।"
बुढी मुसुक्क मुस्कुराइन्। समस्या सुल्झाउने बाटो देखिन थालेको थियो। "हुन्छ, अब हामी दुबै मिलेर काम गरौं, म पनि सघाउँछु," बुढीले आश्वस्त हुँदै भनीन्। अस्तु।
