खै के! खै के?

धेरै दिन पछि जन्म दिनमा केक ल्याईयो। बा भन्नु हुन्छ, यस्तो वाहियात चलन! त्यसैले आमाको जन्म दिनमा ल्याइएन, आमा भन्नु हुन्छ, ल्याए पो खाइन्छ। आजकालको चलन अनुसार सबैले केक काट्न थालिसके। अनि नातीनातिनाले केक काट्ने भए आउंछम, नत्र त्यो दहि च्यूरा खान त आउन्नम भनेर खबर पठाछन।

अस्ति छोरोले पिज्जा लेरायो। आमा भन्नुहुन्छ, यो पिज्जा सिज्जा भन्दा त दालभात नै मीठो! अब चाउचाउ लेराउंदा पनि त्यस्तै भन्नुभाथ्यो। अनि हिंजो दिदीहरुले आमा बालाई कैले काहिँ नयाँ परिकार खुवाउनु पर्छ भनेर एकजना दिदीले पिज्जा, आर्को दिदीले केक लेराउनु भयो। 

बा आमा दुबैले कहिले काहीं खांदा मीठो नै हुन्छ भन्नुभो। खै के! खै के? छोराले ल्याउंदा वाहियात चलन भन्ने छोरीहरुले ल्याउंदा मीठो हुने। मैले त बुझ्नै सकिन। अस्तु।

छातावाला टोपी Umbrella Hat

ए मम्मी ! ओए बाबा ! यता एक पटक आउनुस त !

किन ?

आउनुस न भनेको, झट्टै आउनुस !

आमा, डौदेर आउनु भयो, के भयो? भन् !

छोरीले चोर औंलाले देखाउंदै, उ त्याँ हेर्नुस त! छातावाला टोपी लगाएको मान्छे। हि हि !

आमा पनि दंग पर्दै, हा हा ! कस्तो हिस्सी परेको हगी! यै देखाउन बोलाएकी? ल हेरि राखेस्।

ओइ आमा ! यता हेरिस्यो त! छिटो हेरिस्यो न!

किन? 

हेरिस्यो न भन्या, छिटो क्या!

छोराले किन बोलाएको रैछ भनेर आमा चैं हतार हतार बाहिर निस्कियो र भनिस्यो, किन चिच्याइस्या? 

छोराले चोर औंलाले देखाउंदै, उ त्यहाँ हेरिस्यो त! कस्तो छातावाला टोपी लगाएको मान्छे आइस्या छ। हि हि !

यी प्रतीकात्मक तोतेबोलीहरु प्राय मैले छातावाला टोपी लगाएर गाउँघर तिर घुम्दा सुनिने कर्णप्रिय शब्दहरु हुन। 

मलाई निक्कै रमाइलो पनि लाग्छ।

एकदिन यही छाता ओडेर बाटोमा हिंडै थिएं । एकजना अधबैंसे मानिस जांडखाएर लर्खराउंदै मेरो मुखमै आएर घुरेर हेर्‍यो। 

ओहो! दाई, तपाईंले त खाउंला झैं गर्नु भो त? भनेर मुख अलि पर सार्नुस त भन्नु पर्‍यो। 

हि हि! (जंड्याउलो भाषामा) हेरें त मैले, किन नहेर्ने? अचम्मको छाता लाएर हिंडेको र छ! छाता किन सानो भाको? कि, मेरो आँखा सानो भाको? कि, आज धेर खाको कि, भनेर तिरिमिरी भएर हेरेको नि! तपाईंलाई अप्ठेरो भो भने सरी है! हि हि! अचम्मको छाता। बांच्नु पर्छ, के के देख्न पाइन्छ, पाइन्छ! यो सब करामत, जाँड खान पाएर हो, जय जाँड! ओके, बाई बाई!

आशा

आमाको आशा छोराछोरीले राम्ररी घरबार चलाए हुन्छ। आमाको आश छोरीलाई ज्वाईंले सक्दो सहयोग गर्दिए राम्रो हुन्छ। छोरालाई बुहारीले सक्दो सहयोग गर्दिए हुन्छ। ज्वाईंले खाना पकाई दिंदा देउता जस्तो ज्वाईं हुने तर छोराले खाना पकायो भने जोइटिङ्रे छोरा हुने समाज हो हाम्रो। 

धाराको पानी बोक्न पर्दैन अब पानी तान्ने मेसिन छोराले भन्दा बुहारीले अन गर्दिए हुन्छ भन्ने आश आमाको हुन्छ । त्यस्तै श्रीमती आशा गरेको हुन्छ, अफिसबाट घर आइंदा, यस्सो दुई चार थरीको तरकारी ल्याए के बिग्रन्छ र? 

बाउको आश हुन्छ, छोराले बिजुली बत्तिको पैसा, पानीको पैसा, अनि ईन्टरनेटको पैसा ठिक समयमै तिरीदीए हुन्छ।

छोराको आशा हुन्छ, बाउले पेट्रोल भर्ने पैसा दिए हुन्छ नि। कलेजको फि समयमै तिरिदिए हुन्छ नि। यस्तो आशा कति छ्न? थप्दै जानुस है! अस्तु।

ताना

अफिस जान लागेकी बुढीले घरमा बिदामा बसेका बुढालाई एउटा ब्लाउज इस्ट्री गर्देउ न भन्यो। बुढीको कुरो भुइँमा खस्न नपाउंदै बुढाले रन्किंदै भन्यो, हस् ! मैसाबको कुन चैं ब्लाउज इस्ट्री गर्दिम त! त्यै इस्ट्री गर्न भनेर नै आज मलाई बिदा देको! आज एक दिन घरमा बसेको बेलामा पनि बुढाले आराम गरेको देख्न नसक्ने, हगी?

अँ ! होनि ! अनि मैले हजुरको दिनका दिन लगाएको कपडाहरु धोई दिएको देख्नु भएन, हगी ? हाम्लाई चैं थकाई नि लाग्दैन, हगी? 

हुन त अहिले मेरो ब्लाउजमा इस्ट्री लगाएको हजुरको आमाले देख्नु भो भने, छोरालाई नोकर बनाएर राखेछ। छोरा नै बुहारीको पेटिकोटमा पसेपछि के भन्ने? त्यो जोईटिङ्रे छोराको टाउकोमा मकै भटमास भुटेर खान पल्केकी बुहारीले हेप्नु हेपेको छ, भनिहाल्नु हुन्छ क्यारे!

अब आमाले भने भन्नु हुन्छ, नि! कैले नभन्नु भएको छ र! अझ बुहारीको कमाई बढी भएकोले छोरोलाइ हेपेर राखेको छ पनि भन्नु हुन्छ नि! तिमी समझदार नभएको भए त उहिले नै हाम्रो छोडपत्र हुन्थ्यो होला, हगी? धन्न तिमीले सहेर बसेछौ। 

यस्तो ताना घरमा सुनेन भने फेरि गाउँलेहरुले सुनाई हाल्छन, क्यारे! यो दुनियाँमा आफ्नो घरमा भएको समस्या भन्दा छिमेकीको घरमा के कसो भा छ भनेर चियो चर्चा गरेन भने त, सबै जनाको खाना नै पच्दैन जस्तो छ। बुढा बुढी मिलेर बसे पनि झगडा गरेर बसे पनि छिमेकीलाई चासो, अचम्म लाग्छ, हाम्रो समाज!

 

बेफ्वांकमा ताना सुन्न पर्दा भने असह्य हुन्छ। अस्तु।

नारान बाजेको गंजेडी छोरो

नारान बाजेको घरमा रुद्री लाउने पुजा रैछ। नारान बजैले आफ्नो छोरीहरुलाई सम्चार पुर्‍याएर निम्ता दिइसकेका रछन्। पुजाका सामाग्रीहरु सबै छोरीहरुले किनेर ल्याइ दिएछन्। नारान बाजेले छोरीहरुले किनेर ल्याका पूजा सामाग्रीहरुको खरिदारीको पैसा तिरेछन।

पुजा गर्नु दुई दिन अगाडि नारान बजैको एक्लो छोरालाई भनेछन्, को कस्लाई बोलाउन पर्ने हो? फोन गरेर बोला। जैले नि तेरो फुर्सद छैन भनेर हुन्छ? मलाई त केहि थाहा छैन। जे जे गर्नु पर्छ गर! पन्डित बाजेलाई सोध। अनि हाम्रा नातागोतालाई बोला। छुट्यो भने गाल पर्ला!

छोरो गंजेडी रछ। हुन्छ! सबलाई भन्दिन्छु भन्यो। छोरोले थपेछ, अनि बाउले चैं के गर्छ त! बाउ संग हाम्रो नातेदारहरुको फोन छैन? बाउले फोन गर्न हुन्न? म त साथीहरू संग मिटिङमा जानुछ भनेर फुट्ट घरबाट निस्क्यो।

होस हवास गुमाएर झुप्प भएर बेलुकि फर्किएको छोरोलाई, बाउ आमा दुबैले बेस्कन झपारेर भन्यो, फोन गरिस त? तेरो दिदीबहिनीहरुले तैंले फोन नै गरेको छैन, हामी कसरी आउने? भन्दै थियो। मेसेज लेखेर हुन्न, बुझिस! मान सम्मान भन्ने पनि दिन जान्नु पर्छ। उमेर पुगेको छोरो, गंजेडी भएर डुलेर बसेर हाम्रो घरको व्यबहार चल्छ? 

छोरोको कनम्पारा तातेछ, हिजो, अस्ति देखि तिनै दिदिबहिनीहरु यै घरमा तपाईंसंग सरसल्लाह गरेका होइनन? को कस्लाई निम्ता दिने भनेर कुरा पनि गरिसकेको होइन? अनि मलाई भरखरको भरखर  भनेर हुन्छ। खाएं त खाएं आफ्नै बाउको खाएं। अनि सबै कुरा दिदीबहिनी संग गरीरा सुनेछु, देखेछु। फेरि मैले नै सबैजनालाई निम्ता दिन जानु पर्ने? 

छोरोले आमा तिर हेर्दै, अरुबेलां लुखुर लुखुर ससुराली आउन सक्ने तिम्रा ज्वाइँहरुलाई अहिले पूजा लाउने बेलामा चैं मान सम्मान चाहिने? सबै सल्लाह गरेका थाहा भएर पनि मैले नै निम्ता दिनु पर्ने? अस्ति नै के को सरसल्लाह हो? भनेर सोध्दा, मलाई तं गंजेडी संग के सल्लाह गर्नु? भनेको हैन। मेरो पनि सानो मन छ, छातिमा हात राख्दै यस्तो तिमीहरुको ब्यबहारले मेरो पनि मन दुख्छ।    

सानामा म यो घरको वारिस भनेको थियो। अलिक ठूलो भएसी पैसा कमाउन्जेल सबै ठिक चलिरा पनि थियो! कोबिड लागे पछि अब मेरो व्यबहार बिग्रेकोले गांजाको लत पनि लागेकै हो। के गर्नु त तिमीहरूले मलाई छुट्टै व्यबहार गरे देखि मेरो मन दुखेको छ।

तुहिएको सपना

उ बेलाँ लाउरेले देश बिदेशां देखेको हेरेको चलन नेपालाँ पनि चलाम्छु भनेर बाउलाई भनेछ। बाउले आफ्नो जग्गा एक्लो छोरा लाउरेले खानेदाउ पो झिक्यो कि भनेर लाउरेको आमालाई भनेछ।  

बा: हैन ए, लाउरेकी आमा! लाउरेले बिदेशाँ देखेको जस्तो घर बनाएर होटल जस्तो चलाम्छु भन्छ। त्यै लाउरे मात्रै हाम्रा सन्तान होइनन् , जेठी, माइली र कान्छी पनि त छन नि तिन्का दिदीहरु। यीनीहरुलाई हाम्ले एकुन्टा घर बनाएर दिम्ला भनेका थिम! अइले लाउरेले ड्याम्म घर बनाएर होम स्टे चलाम्छु भन्छ। क्यार्नु! 

आमा: लाउरे छोरो, एक्लो हो क्यारे ! जे गरे नि हाम्रो सेख पछि उसैले खाने त हो क्यारे। दिए भै गो नि त !

बा: ओ होई! ए होई! उस्को बुद्दिले मात्रै त भ्याउन्न क्यारे! अल्लारे छ! कस्को बुद्दिमा काम गर्न ला हुन् । मलाई त शंका नै ला छ क्यारे!

आमा: आ ! बुढा! संधै शंका मात्रै गर्न हुन्न क्या! त्यस्तो भन्दै जाने हो भने त लाउरेले कैले, के गरेर खाला? जे गर्ला राम्रै गर्ला नि। 

बा: ल अब के गर्ने त काम गर्न दिने हुम? 

आमा: दिए भै हाल्छ नि!

बा: फेरि छोरीहरु संग नि एक पटक सोध्ने हो कि? 

आमा: बिहे भएर गै सकेकी छोरीहरु संग किन सोध्ने? उनीहरु संग सोध्न जरुरी भएन क्या! आमाले भन्नू भयो।

बा: तै पनि आखिराँ हाम्रै छोरीहरु हुन क्यारे, सोधुम न त! के बिग्रिन्छ र?

अनि बा, आमाले छोरीहरु संग सल्लाह गरेछन् । छोरीहरु सबै मिलेर बा, आमाका सबै सन्तानहरुलाई बराबरी सम्पत्ति बांड्दा राम्रो हुने सल्लाह पाएसी बाबु आमाहरुले पनि सहमति जनाए छन्।

अनि एक्लो लाउरेको सपना अनुसार होम स्टे बनाउन जमीन नपुग्ने भएसी आफ्नो सपना देख्न पाइने जस्तै तुहाउन पनि पाइन्छ भनेर चुपचाप घरबाट बाहिर निस्केर गएछ। सम्पर्क बिहिन भएका लाउरेले बनारस पुगेर जोगी भएको एक महिना पछि एउटा पत्र घरमा पठाएछ। 

पुजनीय बा, आमा,

ढोग गरें!

मलाई सन्चै छ। मेरो सपना तुहिएको छ। त्यसैले तिमीहरुलाई दु:ख नहोस् , सम्पत्तिको कमी नहोस् भनेर तीनै जना दिदी बहिनीहरुलाई चाहिने जति सम्पत्ति सबै बाडेर दिनु। म त बनारस पुगिसकेको छु। 

अब खोज्न पनि न आउनु अनि धेरै शंका पनि नगर्नु बुढेसकालमा दिदीबहिनीहरूले बा आमाको सेवा गर्नु। मेरो नाममा सम्पत्ति पनि नराख्नु। 

उही तिमीहरुको कान्छो 

लाउरे! 

बनारस, भारत।

आँखा भरिएर आउंछ

आमा!  बा! तिमीहरु टाढा हुंदा मेरो मन भरिएर आउँछ। मेसेन्जरमा उताबाट हाम्रो छोराले भन्यो।

तिमीहरु टाढा हुंदा हाम्रो पनि मन भारी हुन्छ! नानी! बाबु! यताबाट हामीले भन्यौ।

सबैको सामु, म कठोर बा! तिम्री आमा, कठोर आमा! तर हाम्रो पनि मन नै त हो। रुन्छ नि! धुरु धुरु रुन्छ। तर ! तर, हाम्रो छोरा बिदेशमा त्यस्सै गएका होइनन् ! आफ्नो भबिष्य बनाउन उच्च शिक्षा हासिल गर्न गएका हौ। 

मेसेन्जरमा कुरा गर्दा उता बाट छोराले भन्दै थियो, घरको सम्झना र परिवारको सम्झना निक्कै आउँछ, मा! जब लामो बिदा हुन्छ। जब चाड पर्व आउँछ, तब झन सम्झना हुंदो रहेछ बा! मा! आज मेरो आँखा भरिएर आएको छ। 

म भक्कानिएको छु, तर मैले तिम्री आमालाई भन्न सकेको छैन बाबु! मेरा आँखा रसाएका छन् । तिमीलाई देखाउन सकेको छैन। मलाई पनि थाहा छ । तिम्रो आँखा रसाएकोले मोबाइल भित्ता तिर फर्काएको छौ । 

भलादमी कर्मचारी

बडो भलादमी छन् मेरा कर्मचारीहरु ! मेरा दु:खमा साथ दिन्छन् ! गत बर्षको मन्दी देखि मेरा कर्मचारीहरुले तलब सुबिधा केही पनि मागेका छैनन् । बिचराहरुले मेरो दु:ख बुझेका छन् । मेरो घरको ॠण तिर्नु पर्छ भनेर सहयोग गरिदिएका छन् । 

तलब सुबिधा बिना कसरी घर खर्च चलाउंछन होला भनेर मैले सोध्दा, सरलाई गार्‍हो सार्‍हो परेको बेलामा हाम्ले पनि मद्दत गर्न पाउँदा हाम्लाई खुशी लाग्छ भन्छन् । संधै हाम्रो सुखदुःखमा सरले साथ दिनु भएको छ। अब तपाईंको गुण हाम्ले कसरी बिर्सने ? भन्छन् । 

मेरा भगवान्, जस्ता कर्मचारीहरुलाई मेरो लाख लाख नमन!

(यस्तो भै दिए कस्तो मज्जा हुन्थ्यो होला, हगी? अहिले तलब नपाएर दिमाग खराब भैराछ, भन्याँ। कसै संग मिल्न गए संयोग मात्रै भन्थान्नुस है!)

#ग्वांग्रेकोगफ #वाक्कदिक्कहाक्कथुक्क